ΔΙΚΤΥΟ ‘Ψ’ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Με αφορμή την πρόσφατη απάντηση της ΕΨΕ στο κείμενο που δημοσιεύσαμε με τίτλο «Κατασκευάζοντας τον επικίνδυνο ασθενή» αποφασίσαμε να επανέλθουμε προκειμένου να σχολιάσουμε την επιπολαιότητα με την οποία ένας θεσμικός φορέας σχολιάζει ζητήματα τόσο σημαντικά όπως ο (χρόνιος) εγκλεισμός ανθρώπων σε δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία και να διευκρινίσουμε μερικά σημεία.
Καταρχάς το γεγονός ότι το κείμενο αποδίδεται στο μέλος της συλλογικότητάς μας Θ. Μεγαλοοικονόμου δείχνει πως οι συντάκτες της απάντησης είτε δεν διάβασαν το κείμενο μέχρι το τέλος, όπου βρίσκεται και η υπογραφή του Δικτύου ‘Ψ’ για τα Δικαιώματα, είτε η προσπάθειά τους “να διαβάσουν πίσω από τις γραμμές” απέτυχε οικτρά, κάτι που γίνεται φανερό και από τον τρόπο με τον οποίο αποπειράθηκαν να αξιοποιήσουν το κείμενό μας.
Είναι γνωστό, τουλάχιστον για ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων με ψυχιατρική εμπειρία, πως οι έννοιες «δικαίωμα» και «νοσηλεία» είναι μάλλον ασύμβατες. Εξάλλου, όλα αυτά τα χρόνια, η όποια αναφορά στη «διασφάλιση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών» έχει καταλήξει να αποτελεί τον απαραίτητο “μαϊντανό” στους καταστατικούς σκοπούς των φορέων (Οργανισμών, Επιτροπών, Ενώσεων κ.ά), που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ψυχικής υγείας.
Κι ενώ το καταστατικό της ΕΨΕ μιλάει για «προάσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών» φαίνεται πως, ειδικά για το Διοικητικό Συμβούλιο, δεν χρειάζεται να γίνει κανένα σχόλιο για, τουλάχιστον, τα πιο σημαντικά από τα γεγονότα που περιγράφονται στο κείμενό μας. Δεν δίνεται, λοιπόν, καμία απάντηση στο αν η ΕΨΕ δικαιολογεί, στις αναφερόμενες “ειδικές συνθήκες διαχείρισης των προβλημάτων του Χ.Δ.”, να περιλαμβάνεται και ο επί 25 μήνες εγκλεισμός και απομόνωσή του κι αν, τελικά, είναι “εύλογο και αναμενόμενο” να περιμένουμε τα ακόμα χειρότερα.
Αναρωτιόμαστε εύλογα αν η παρουσία στο Δ.Σ. του θεράποντος ψυχιάτρου του Χ.Δ, καθώς και ενός ακόμα ψυχιάτρου, επιμελητή στο τμήμα του οποίου διευθυντής είναι ο προαναφερόμενος θεράπων ψυχίατρος, δημιουργεί ζητήματα δεοντολογίας, ηθικά ζητήματα και εν τέλει «σύγκρουση συμφερόντων».
Εξάλλου η επιπολαιότητα με την οποία οι συντάκτες της απάντησης τεκμαίρουν την βαρύτητα μιας νόσου στη βάση μιας δικαστικής απόφασης, σε συνδυασμό με το δόγμα περί ανίατης χρόνιας νόσου, μας κάνει να πιστεύουμε πως δεν είναι απίθανο να έχουμε στο μέλλον και ισόβιες απομονώσεις.
Από πού προκύπτει και ποια επιστημονική βάση έχει ο ισχυρισμός ότι αυτοί
«που κρίθηκαν “ακαταλόγιστοι”…για μια ακραία πράξη όπως η ανθρωποκτονία είναι αυτοί που πάσχουν βαρύτερα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες υποτροπής, μεγαλύτερο κίνδυνο βίαιης συμπεριφοράς και απαιτούνται υψηλότεροι βαθμοί ασφαλείας»;
Δεν γνωρίζουν οι συντάκτες της απάντησης ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των όσων έχουν διαπράξει εγκληματική πράξη, για την οποία κρίθηκαν «ακαταλόγιστοι», έχουν επαναλάβει, ή αποπειραθεί να επαναλάβουν παρόμοια πράξη μετά την έξοδο τους από το καθεστώς φύλαξης; Ότι για όλους αυτούς που παραμένουν για απροσδιόριστη περίοδο χρόνου σε καθεστώς φύλαξης, η αιτία δεν είναι η όποια «επικινδυνότητα» τους, αλλά η απουσία υποστηρικτικού πλαισίου και η άρνηση/αδυναμία των θεραπευτών (και του συστήματος των υπηρεσιών) για μια ολοκληρωμένη μετανοσοκομειακή φροντίδα;
Υπάρχει «ατομικό θεραπευτικό πρόγραμμα» για τον Χ.Δ, πέρα από τα φάρμακα, τις μηχανικές καθηλώσεις, την απομόνωση – και, προσφάτως, τον αραιό και ολιγόωρο προαυλισμό του με συνοδεία σεκιουριτάδων;
Είναι έστω και στοιχειωδώς θεραπευτική προσέγγιση αυτή που γίνεται με την συνομιλία, πχ, ψυχολόγου με τον Χ.Δ. μέσα από μια τρύπα πάνω στην κλειδωμένη
πόρτα που τους χωρίζει;
Επίσης, αναρωτιόμαστε αν για την ΕΨΕ συνάδει, τουλάχιστον σύμφωνα με τον “επιστημονικό λόγο”, θεράποντες ιατροί να ζητούν με ένορκες καταθέσεις τους, από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών να κινηθεί σε βάρος των γονέων του ασθενούς Χ.Δ. η διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας. Να ‘διδάσκει’, δηλαδή, η ψυχιατρική την ευρύτερη κοινωνία ότι, με όποιον διαφωνούμε τον «κλείνουμε μέσα».
Από την άλλη πάλι, μάλλον όλα αυτά μοιάζει απολύτως λογικό να εκφέρονται από τον θεσμικό φορέα της κυρίαρχης ψυχιατρικής αντίληψης, μιας και έννοιες όπως ‘θεραπευτική συμμαχία’, ‘προσωπική συνάντηση με τον πάσχοντα’, ‘συντροφική συνεργασία κατά την ανάπτυξη κοινών στόχων’, ‘αλληλεγγύη’, ‘αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης της ασθένειας και της υγείας’, φαίνεται για τους συντάκτες της απάντησης της ΕΨΕ ότι “δεν συνάδουν με τον επιστημονικό λόγο” και αποτελούν “μυθιστορηματικού τύπου περιγραφές”.
Όμως, ακόμα κι αν αξιοποιήσει κανείς την από ετών διακηρυγμένη επιστημονική θέση περί βιο-ψυχο-κοινωνικού μοντέλου, σε ποιο σημείο στην απάντηση της ΕΨΕ διακρίνει κανείς την παραμικρή νύξη περί ψυχο-κοινωνικών διαστάσεων; Ακόμα και σ’ αυτή την άκρως αμφιλεγόμενη σύγκριση των ψυχιατρικών διαταραχών με νόσους όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και οι καρδιοπάθειες, πού έχει δει κανείς την παραμικρή νύξη, πχ, για ιατρογένεση;
Είναι δυνατόν η βία να αναπαραγάγει βία; Είναι δυνατόν, στη βάση ενός πιο διαλεκτικού τρόπου σκέψης, να δει κανείς πώς εργαζόμενος και νοσηλευόμενος αναπαράγουν την διάχυτη επιθετικότητα ενός βίαιου θεσμού; Και πάλι, όμως, αν μια τέτοια διάθεση υπήρχε, θα το είχαμε αντιληφθεί σε κάποιο από τα συνέδρια που κατά καιρούς διοργανώνει η ΕΨΕ, όπου, αντίθετα, κυριαρχούν οι βιτρίνες των φαρμακευτικών εταιρειών και η έμμεση προώθηση των νέων προϊόντων που αυτές λανσάρουν.
Αν τελικά θέλει κανείς να μιλήσει για ένα απαρτιωμένο βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο δεν μπορεί να μένει στα λόγια. Υπάρχει έγκριτη και σοβαρή βιβλιογραφία που αφορά τη μη βίαιη παρέμβαση στην κρίση, υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα και μοντέλα αποκλιμάκωσης και μη βίαιης επικοινωνίας και φυσικά υπάρχουν και στον ελλαδικό χώρο παραδείγματα όπου δομές ελαχιστοποίησαν τη βία και επιδίωξαν να δημιουργήσουν ένα πραγματικά θεραπευτικό περιβάλλον, όπου το φάρμακο αποτέλεσε μέρος της πρακτικής της και όχι τη μόνη αντιμετώπιση. Τελικά, αυτό που γεννά το στίγμα είναι η αφαίρεση από έναν άνθρωπο της ιστορικότητάς του και η αναγωγή του σε μια σειρά συμπτωμάτων και συμπεριφορών που διαβάζονται μονόδρομα και γραμμικά.
Προτιμήσαμε στην ανακοίνωσή μας να θέσουμε ερωτήματα. Η ΕΨΕ, που ‘ξέρει’, έδωσε ‘απαντήσεις’. Θα υπενθυμίσουμε στην ΕΨΕ ότι μιλώντας περί επιστημονικού λόγου τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο ανοικτά υποστηρίζεται η ανάγκη να εγκαταλειφθούν τα θέσφατα και η εικονολατρία και να προχωρήσει η επιστημονική σκέψη σε μια πιο συνθετική και απαρτιωτική προσέγγιση των φαινομένων. Αλλά αυτό θα σήμαινε, βεβαίως, και κάποιους επαναπροσδιορισμούς στη σχέση μας με την παντοδυναμία του φαρμάκου (και άρα των παραγωγών του) και των γενετικών ερμηνειών, όπως και σ’ έναν επαναπροσδιορισμό τη δικής μας θέσης και αβεβαιότητας. Ίσως, όμως, μόνο αν αντιληφθούμε την αδυναμία μας θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε πραγματικά σαν άνθρωποι άλλα υποκείμενα που δυσφορούν, σε μια πραγματικά θεραπευτική συνάντηση. Αλλά αυτό, που σε αντίθεση με τα παραπάνω δεν γνωρίζουμε πού πιστοποιείται βιβλιογραφικά, μάλλον θα προϋπόθετε να κατεβούμε από τους θρόνους μας.
6/12/2017
ΚΑΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΤΟΜΩΝ Ψ ΣΤΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΜΑΣ
Εμείς, άτομα Ψ, πήραμε την πρωτοβουλία να συγκροτήσουμε σωματείο ληπτών και πρώην ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, και καλούμε οποιονδήποτε/οποιανδήποτε με ψυχιατρική εμπειρία να πλαισιώσει την προσπάθεια μας.
Εμείς, που βιώνουμε μια κοινωνία σε κρίση (οικονομική , κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική) που καταπατά τις ανάγκες και τα δικαιώματα μας, που αμφισβητεί την ίδια μας την επιβίωση, είπαμε να υψώσουμε ανάστημα και να πούμε ΜΕΧΡΙ ΕΔΩ. Παίρνουμε την υπόθεση και την ζωή στα χέρια μας ενάντια σε ένα μοντέλο κοινωνίας που βυθίζει εμάς και την πλατιά πλειοψηφία στην απάθεια, την δυστυχία και την βαρβαρότητα!
Εμείς, που βιώσαμε σε κάποια στιγμή της ζωής μας το αδιέξοδο και «αρρωστήσαμε», ακολουθώντας μετά ένα γολγοθά από το στίγμα και το ρατσισμό μέσα στις κοινωνικές μας σχέσεις και στο περιβάλλον μιας κοινωνίας που θέλει να λέγεται πολιτισμένη, δημοκρατική και αλληλέγγυα παλέψαμε και παλεύουμε μόνοι μας να σταθούμε όρθιοι. Από τώρα και στο εξής αποφασίζουμε να αντιπαλέψουμε το στίγμα, τις προκαταλήψεις του «τρελού» όχι ατομικά, αλλά συλλογικά!
Εμείς, που τρέμει η σκέψη μας από την απόρριψη των «ειδικών» στα ΚΕΠΑ, την οικονομική σφαγή στο πενιχρό εισόδημα μας που δεν φτάνει να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες μας, το φόβο της απόλυσης με την πρόφαση μιας υποτροπής, την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας στα δημόσια και ιδιωτικά ψυχιατρεία στο όνομα της ”Θεραπείας”, τις συνθήκες και τις περικοπές στον τομέα της υγείας, την «εξουσία» των γιατρών μας…. μέχρι τις απειλές περί στείρωσης, ή ακόμα φυσικής εξόντωσής μας από γνωστούς και μη εξαιρετέους οργανωμένους πολιτικούς χώρους… είναι προβλήματα, και πρωτίστως προκλήσεις, που μπορούμε και πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί!
Εμείς που κυνηγημένοι καταλήξαμε – συχνά με αστυνομική συνοδεία – έγκλειστοι σε ένα ψυχιατρείο, και πήραμε εξιτήριο έντρομοι, γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Ενάντια στην ακραία χημική καταστολή που μας επιβάλλουν, με τις ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική μας ακεραιότητα προτάσσουμε την αλληλοβοήθεια και την ελεύθερη έκφραση μας. Καθόλου έκπληκτοι διακρίνουμε γύρω μας τη σκλήρυνση, αλλά και διεύρυνση του ψυχιατρικού ασύλου – έξω από τις κλειδωμένες πόρτες – σε ολόκληρη την κοινωνία με την εφεύρεση νέων ”διαταραχών”, την ακόρεστη κερδοφορία των φαρμακευτικών στις πλάτες μας, τον εκσυγχρονισμό των μέσων τους και την αναβάθμιση του ελέγχου στις ζωές μας, και αποφασίζουμε να αντισταθούμε.
Εμείς, λοιπόν πήραμε την πρωτοβουλία και την απόφαση να υπερασπιστούμε τις ανάγκες μας και τα δικαιώματα μας συλλογικά, δημοκρατικά και μέσα από σχέσεις αλληλέγγυες μεταξύ μας. Απέναντι στην εξουσία, το κράτος, τα ιδιωτικά συμφέροντα, τους ρατσιστές, τους σεξιστές, τους τρανσφοβικούς, τις κομματικές διαμεσολαβήσεις κρατάμε την αυτοτέλεια και την αυτονομία μας. Εμείς θα αποφασίζουμε για οτιδήποτε και θα δρούμε με συλλογικό, μαχητικό και ακηδεμόνευτο τρόπο!
Εμείς οι ”τρελοί” εν τέλει έχουμε λόγο, και ο λόγος μας μετράει! Περήφανοι/ες για την ιδιοσυγκρασία μας ο καθένας και η καθεμιά από μας, στο εδώ και στο τώρα αποφασίζουμε να δώσουμε έναν αγώνα αξιοπρέπειας απέναντι στους εαυτούς μας, κόντρα σε όσους μας θέλουν ένοχους και θυματοποιημένους, κόντρα σε όσους μας χτίζουν επικίνδυνους, κόντρα στη μοναξιά και την απελπισία που μας επιβάλλουν. Όλοι/ες μας έχουμε βιώσει την εγκατάλειψη, την κακοποίηση και την αποδιοπόμπευση. Όλοι/ες μας έχουμε στοχοποιηθεί κοινωνικά λόγω θλίψης, φόβου και εσωστρέφειας. Όλοι/ες μας έχουμε την προσωπική μας διαδρομή και τους προσωπικούς μας λόγους που μας οδήγησαν στους κόλπους του ψυχιατρικού θεσμού. Και όλοι/ες μας ξέρουμε κατά βάθος τους λόγους που κάποτε τραυματιστήκαμε ψυχικά, και οι λόγοι αυτοί δεν είναι άλλοι από τον κανιβαλισμό που χαρακτηρίζει βαθιά αυτήν την κοινωνία. Και αυτήν την κοινωνία θέλουμε να αλλάξουμε!
Ενάντια στη γενικευμένη αποπροσωποποίηση και κοινωνική αποξένωση που μας κατακλύζει, εμείς οργανωνόμαστε, χτίζουμε ανθρώπινες σχέσεις, μοιραζόμαστε βιώματα. Πολιτικοποιούμε την ψυχική μας οδύνη!
Εμείς, λοιπόν καλούμε όλους και όλες εσάς να συμβάλλεται με την συμμετοχή σας, την γνώμη σας, την φαντασία σας στο ΣΩΜΑΤΕΙΟ μας. Ένα σωματείο δημοκρατικό, διεκδικητικό και όχι γραφειοκρατικό!
ΓΡΑΨΟΥ ΣΤΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ – ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΟΥ.
Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ – ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΑΣ.
Για Επικοινωνία :
ΑΘΗΝΑ – Κατερίνα Χατζή 6940929536 (Katiaghatzi@gmail.com), Θανάσης Ανεστόπουλος 6979899266 (thanasis.ane@gmail.com)
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – Ελισσάβετ Χαλα (elissabet289@yahoo.gr)
MEΣΟΛΟΓΓΙ – Αγγελική Πετροπούλου (anpezo2016@gmail.com)