Οι εθελούσιες αποχωρήσεις προσωπικού υιοθετήθηκαν από τους τραπεζίτες σαν εργαλείο διάρρηξης των ρυθμισμένων εργασιακών σχέσεων στον κλάδο, αρχικά με βελούδινο τρόπο. Οι πρώτες αποχωρήσεις περιλάμβαναν κυρίως όσους απείχαν ελάχιστα από τη συνταξιοδότηση και τα κίνητρα φάνταζαν ιδιαίτερα θελκτικά για τους εργαζόμενους. Έτσι το «διαζύγιο» με τον εργοδότη χαρακτηριζόταν ως απολύτως συναινετικό ενώ και η μετεργασιακή συνθήκη εξασφάλιζε αξιοπρεπή διαβίωση (ύψος συντάξεων).
Από τις πρώτες εθελούσιες μέχρι σήμερα, το τοπίο στον κλάδο αλλά και ευρύτερα έχει διαμορφωθεί έτσι που να μπορούμε πλέον να μιλάμε για τεράστιο (και αποκλειστικό) όφελος των τραπεζιτών και συντριπτικές απώλειες σε βάρος όλων των υπόλοιπων: εργαζόμενων, συνταξιούχων, ασφαλιστικού συστήματος, συστήματος Υγείας και Πρόνοιας. Η συρρίκνωση των μόνιμων και σταθερών θέσεων δουλειάς και η αντικατάσταση από ελαστικές εργασιακές σχέσεις αποτυπώνεται στους αριθμούς:
Το 2008 οι τραπεζοϋπάλληλοι είμασταν 68.000, οι ελληνικές και ξένες τράπεζες 40 και τα υποκαταστήματα 4.130. Σήμερα ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων έχει περιοριστεί στους 40.000 περίπου , οι τράπεζες είναι μόλις 5 και τα υποκαταστήματα περίπου 2.000. Σε αυτές εργάζονται πλέον χιλιάδες εργαζόμενοι με ελαστικές εργασιακές σχέσεις, εκτός κανονισμών, οργανισμών και συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με ατομικές συμβάσεις, εποχικοί, ενοικιαζόμενοι κλπ.
Το 2017 έτρεξαν εθελούσια προγράμματα σε Alpha Bank, Eurobank και Πειραιώς. Ήδη μέσα στο 2018 έχουν γίνει νέες εθελούσιες και υπολογίζεται ότι αποχώρησαν πάνω από 2.500 εργαζόμενοι. Συγκεκριμένα, στην Τράπεζα Πειραιώς, έφυγαν πάνω από 1000 εργαζόμενοι, στη Eurobank πάνω από 500, στην Alpha Bank αποχώρησαν 650, στην Εθνική με κρυφή εθελούσια το καλοκαίρι έφυγαν 400, ενώ η Διοίκηση έκανε λόγο για νέο πρόγραμμα. Στη δε Τράπεζα Αττικής, η οποία μεθόδευσε πρόσφατα μεταθέσεις υπαλλήλων της (από Χανιά Θεσσαλονίκη, από Πάτρα Ξάνθη κλπ) προκειμένου να τους εκβιάσει να συμμετάσχουν στην τελευταία εθελούσια, έφυγαν 300 συνάδελφοι τη διετία 2016 – 2018, δηλαδή πάνω από το 30% του προσωπικού!
Οι νέες εθελούσιες είναι στοχευμένες, δηλαδή δεν απευθύνονται σε όλο το προσωπικό, ή αποκλείουν ορισμένες περιοχές ή πριμοδοτούν συγκεκριμένους χώρους. Είναι «διαρκείας», αφού μένουν ανοιχτές. Κάποιες είναι κρυφές, όπως πέρυσι στην Alpha Bank και φέτος τον Μάϊο στην Εθνική Τράπεζα, χωρίς κανείς να ξέρει ποιοι, πόσοι και πώς αποχωρούν. Διεξάγονται σε κλίμα τρομοκρατίας, με μέσα ενημέρωσης να βομβαρδίζουν ότι θα γίνουν απολύσεις και όσοι προλάβουν να φύγουν, με στελέχη των τραπεζών επίσης να απειλούν συναδέλφους ή να καθιστούν τις συνθήκες τόσο ασφυκτικές που να ωθούν ολοένα περισσότερους στην έξοδο, αυτή τη φορά καθόλου βελούδινα και με μηδενικά οφέλη. Με μεταθέσεις συναδέλφων χωρίς να θέλουν, για να τους πιέσουν να φύγουν. Οι συνθήκες για τους εργαζόμενους έχουν γίνει αφόρητες. Εντατικοποίηση, καταστρατήγηση ωραρίου, απλήρωτες υπερωρίες, συνεχείς μετακινήσεις για κάλυψη των κενών. Μεγάλο ποσοστό όσων αποχωρούν είναι νέοι συνάδελφοι. Τρανταχτή απόδειξη ότι η δουλειά στην τράπεζα δεν είναι μια «καλή δουλειά». Οι εργαζόμενοι γινόμαστε λάστιχο, αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης ενώ βιώνουμε τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις και τις επιπτώσεις τους.
Οι τραπεζίτες έχουν απαλλαγεί από τις τελευταίες υψηλές εισφορές που κατέβαλλαν στα Ταμεία, κάτι που είχαν ήδη πετύχει με τους ασφαλιστικούς νόμους που διαχώριζαν παλιούς και νέους ασφαλισμένους με μειωμένες εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου (Ν.3371/2005). Ενδεικτικά στην ΕΤΕ, για τους προ του 1993 37,5% εισφορές (11% ασφαλισμένοι-26,50% εργοδότης), για τους μετά το ΄93 20% (6,67% ασφαλισμένοι-13,33% εργοδότης). Η Alpha Bank επίσης έχει εξοικονομήσει εκατομμύρια από ΤΑΠΙΛΤΑΤ – μαζί με τις άλλες τράπεζες που είχαν ασφαλισμένους στο Ταμείο – το πρ. ΤΕΑΠΕΤΕ, την κατάργηση του εφάπαξ της πρ. Πίστεως. Οι αλλαγές αυτές σημειωτέον θεσπίστηκαν πριν το ξέσπασμα της κρίσης και την επέλαση των μνημονίων.
Ο κλάδος υγείας των τραπεζοϋπαλλήλων έχει μεταφερθεί στον ΕΟΠΥΥ με εξαίρεση την ΕΤΕ και ΤτΕ, όπου υπάρχουν αυτοδιαχειριζόμενα ταμεία. Η αναντιστοιχία μεταξύ εισφορών και παροχών αλλά και η τεράστια λεηλασία που δέχτηκαν τα αποθεματικά των φορέων υγείας, εδώ επιχειρείται να προσπεραστεί με την είσοδο της ιδιωτικής ασφάλισης ή με θολές διμερείς συμφωνίες σε προαιρετική βάση (βλ. ΤΑΥΤΕΚΩ).
Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, έβαλαν πλάτη για την επιτυχία των εθελουσιών και την αλλαγή του εργασιακού μοντέλου. ΠΑΣΚΕ – ΔΑΚΕ-ΣΥΡΙΖΑ, στην ΟΤΟΕ αλλά και τους πρωτοβάθμιους συλλόγους, αφενός συναίνεσαν στη χλιαρή «βούληση για προστασία της απασχόλησης» στις συμβάσεις που υπέγραψαν, και τροφοδότησαν το κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί. Αφετέρου συνέβαλαν με τις αποφάσεις τους και την καλλιέργεια του κοινωνικού εταιρισμού, στη διάσωση των τραπεζών στις πλάτες όλων μας, της κοινωνίας ευρύτερα.
Ποια πρέπει να είναι η αντίδραση των εργαζομένων στην κατάσταση που διαμορφώνεται στον κλάδο; Μπορούμε να δεχόμαστε για πολύ ακόμα την ανάγκη συρρίκνωσης της εργασίας στο όνομα της τεχνολογίας με μείωση μισθού και δικαιωμάτων αντί μείωση χρόνου εργασίας και αυξήσεις στους μισθούς; Θα ανεχόμαστε τον αργό θάνατο των ασφαλιστικών ταμείων; Θα γίνουμε μοιρολάτρες λέγοντας όλοι μεταξύ μας ότι θα μείνουμε άνεργοι και δεν θα πάρουμε ποτέ σύνταξη;
Οι εξελίξεις στον κλάδο αλλά και γενικότερα, με το χτίσιμο «Κοινωνικής Συμμαχίας» έναντι των πραγματικών ταξικών συγκρούσεων που βράζουν χωρίς να εκρήγνυνται (άλλωστε αυτό επιχειρεί να κάνει το πολιτικό αυτό έκτρωμα), δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. H επίθεση της Τράπεζας Πειραιώς πριν λίγες μέρες με πρόταση για εθελοντική άδεια άνευ αποδοχών ή εκ περιτροπής εργασία, πάντα «εθελοντικά», δείχνει τι σκέφτονται για τον κλάδο οι τραπεζίτες. Τα δημοσιεύματα αυτών των ημερών κάνουν λόγο για νέα μείωση θέσεων εργασίας στον κλάδο, με νούμερα 8000 εργαζομένων στον κλάδο να πρέπει να αποχωρήσουν σύμφωνα με τα σχέδια των τραπεζών, με «εθελούσιες» ή άλλους τρόπους. Η κλαδική σύμβαση λήγει. Όλα δείχνουν ότι μόνο ο δρόμος του συλλογικού αγώνα, με οργανωμένες δυναμικές απεργίες και κινητοποιήσεις στα χέρια των εργαζόμενων, μπορεί να ανατρέψει την επίθεση. Για να μη μετρήσουμε άλλους ανέργους τραπεζουπαλλήλους…
Η Αγωνιστική Συνεργασία στην ΟΤΟΕ θα παρέμβει στο επερχόμενο συνέδριο της ΟΤΟΕ, με κατεύθυνση να γίνουν κοινωνοί οι εργαζόμενοι και να παρθούν αγωνιστικές αποφάσεις στο μέγιστο δυνατό, στα σοβαρά μέτωπα που έχουμε μπροστά μας.
Διεκδικούμε:
Καμία νέα μείωση θέσεων εργασίας. Προσλήψεις τακτικού και μόνιμου προσωπικού στις τράπεζες με κατάργηση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων. Να καταργηθούν οι εργολαβίες και το σύγχρονο δουλεμπόριο της ενοικιαζόμενης εργασίας.
Μείωση του χρόνου εργασίας. 35ωρο τώρα. Ωράριο 8-2 στα καταστήματα. Η ψηφιοποίηση των εργασιών πρέπει να λειτουργήσει υπέρ των εργαζόμενων, κι όχι ενάντια.
Αυξήσεις στους μισθούς μας, επαναφορά επιδόματος ισολογισμού.
Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών του εργοδότη. Να καλύψουν τα ελλείμματα που δημιουργούν.
Δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Υγείας των τραπεζοϋπαλλήλων στο ανώτερο κεκτημένο.
Αύξηση των συντάξεων και μείωση των ορίων ηλικίας. Κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων.
ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΑΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ!
