Λ. Αλτουσέρ: Το υπόγειο ρεύμα του υλισμού της συνάντησης

βιβλία Εκτός Γραμμής
κριτικές αναγνώσεις, ανατρεπτικές πρακτικές

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΟι εκδόσεις Εκτός Γραμμής
σάς προσκαλούν στην παρουσίαση του νέου τους βιβλίου:

Louis Alhtusser
Το υπόγειο ρεύμα του υλισμού της συνάντησης

Μετάφραση: Τάσος Μπέτζελος
Σειρά: Θεωρία | Αλτουσέρ

Θα μιλήσουν:

Ειρήνη Γαϊτάνου, διδακτόρισσα πολιτικών επιστημών

Ηλίας Ιωακείμογλου, μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Θέσεις

Γεράσιμος Κακολύρης, επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ηπειρωτικής Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ

Παναγιώτης Σωτήρης, διδάσκων Ανοιχτού Πανεπιστημίου, Εκτός Γραμμής

Πέμπτη 7 Ιουνίου, 7:30 μ. μ.
Στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων
(Ερμού 134, Σταθμός ΗΣΑΠ Θησείο)

Βρέχει.
Ας είναι λοιπόν αυτό το βιβλίο καταρχάς ένα βιβλίο για την απλή βροχή.
Ο Μαλμπράνς αναρωτιόταν «γιατί βρέχει στη θάλασσα, τις δημοσιές και τις αμμουδιές» αφού, ενώ τούτο το ουρανόσταλτο νερό ποτίζει αλλού τις καλλιέργειες (και αυτό είναι έξοχο), δεν προσθέτει τίποτα στο νερό της θάλασσας ή χάνεται στους δρόμους και τις παραλίες.
Δεν αναφέρομαι σε αυτή τη βροχή, θεόσταλτη ή μη θεόσταλτη.
Τουναντίον, αυτό το βιβλίο αφορά μια άλλη βροχή, αφορά ένα βαθύ θέμα που διατρέχει ολόκληρη την ιστορία της φιλοσοφίας, το οποίο πολεμήθηκε και απωθήθηκε ευθύς μόλις διατυπώθηκε: τη «βροχή» (Λουκρήτιος) των α-τόμων του Επίκουρου που πέφτουν παράλληλα στο κενό, τη «βροχή» της παραλληλίας των άπειρων κατηγορημάτων στον Σπινόζα, και πολλούς άλλους ακόμα, τον Μακιαβέλλι, τον Χομπς, τον Ρουσσώ, τον Μαρξ, τον Χάιντεγκερ επίσης, και τον Ντερριντά.

Πώς δημιουργούνται νέες δομές, νέοι «κόσμοι»; Αποτελεί η δημιουργία τους ομαλή μετεξέλιξη κάποιων προηγούμενων ή το αστάθμητο αποτέλεσμα της συνάντησης διαφορετικών στοιχείων με ανεξάρτητη μεταξύ τους ιστορία; Ποιες συνέπειες έχει για τον μαρξισμό και τη φιλοσοφία η αποδοχή της μίας ή της άλλης θέσης; Μπορούμε να κάνουμε λόγο για ενιαία μαρξική φιλοσοφία ή οφείλουμε να αναζητήσουμε μια νέα πρακτική της φιλοσοφίας για τον μαρξισμό;

Ο Αλτουσέρ, μετά την ήττα του θεωρητικού και πολιτικού του αγώνα ενάντια στην απαλοιφή της έννοιας της δικτατορίας του προλεταριάτου από το πρόγραμμα του ΓΚΚ κι έπειτα από την προσωπική του τραγωδία, επιχειρεί να βρει καταφύγιο στην αγκαλιά των μεγάλων φιλοσόφων. Εκεί, σε στιγμές από το έργο του Επίκουρου, του Λουκρήτιου, του Μακιαβέλλι, του Σπινόζα, του Χομπς, του Ρουσσώ και κυρίως του Μαρξ, θα επιχειρήσει να ανασυνθέσει το «υπόγειο ρεύμα» ενός υλισμού της συνάντησης, του αστάθμητου και της ενδεχομενικότητας, σε οριστική ρήξη με κάθε ιδεαλισμό της τελεολογίας.

Σε αυτή την πρωτότυπη έκδοση περιλαμβάνονται τέσσερα κείμενα του Λουί Αλτουσέρ που γράφτηκαν από το 1982 έως το 1986. Πρόκειται για τα κείμενα που θεωρήθηκαν κατεξοχήν προγραμματικά της «φιλοσοφίας της συνάντησης», σημαδεύοντας ανεξίτηλα την πρόσληψή της και τροφοδοτώντας καίριες θεωρητικές αντιπαραθέσεις γύρω από το ύστερο έργο του Γάλλου φιλοσόφου.

***
Ο Λουί Αλτουσέρ γεννήθηκε το 1918 στην Αλγερία και πέθανε το 1990 στο Παρίσι. Σπούδασε και δίδαξε φιλοσοφία στην École Normale Supérieure. Ήταν μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1948 μέχρι τον θάνατό του. Προώθησε, σε συνεργασία με τους μαθητές του, ένα από τα σημαντικότερα εγχειρήματα ριζικής αναθεμελίωσης του μαρξισμού κατά τον 20ό αιώνα, στους αντίποδες του «σοβιετικού μαρξισμού» τόσο της σταλινικής όσο και της μετασταλινικής περιόδου. Επιχείρησε μια νέα ανάγνωση του Μαρξ σε ρήξη με κάθε ανθρωπιστική ερμηνεία του, υποστήριξε ότι ο μαρξισμός δεν είναι μια νέα φιλοσοφία αλλά μια νέα πρακτική της φιλοσοφίας, επεξεργάστηκε μια νέα θεωρία και έννοια της ιδεολογίας και έθεσε επιτακτικά, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, το ζήτημα της κρίσης του μαρξισμού ως ευκαιρίας για μια επαναστατική ανανέωση του ίδιου του μαρξισμού.

Από τη σειρά Θεωρία | Αλτουσέρ των εκδόσεων Εκτός Γραμμής κυκλοφορούν επίσης τα Για τον Μαρξ, Ο Λένιν και η φιλοσοφία και Για την Πολιτιστική Επανάσταση. Ετοιμάζεται η Μύηση στη φιλοσοφία για τους μη φιλοσόφους, που θα εκδοθεί για πρώτη φορά στα ελληνικά. Από την ίδια σειρά θα εκδοθούν επίσης τα: Φιλοσοφία και αυθόρμητη φιλοσοφία των επιστημόνων, Για την αναπαραγωγή, Απάντηση στον Τζων Λιούις, Όντας μαρξιστής στη φιλοσοφία, Στοιχεία αυτοκριτικής, Οι μαύρες αγελάδες, Για την κρίση του μαρξισμού, Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο, Γραπτά για την ψυχανάλυση, Ο Μαρξ στα όριά του.

Οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής είναι ένα μη κερδοσκοπικό πολιτικό και θεωρητικό εγχείρημα στον χώρο του βιβλίου. Οι αποφάσεις για την κατεύθυνση και το πρόγραμμα των εκδόσεων λαμβάνονται συλλογικά, από την ομάδα που διατηρεί και την ευθύνη της λειτουργίας τους. Στόχος μας, η έκδοση βιβλίων χρήσιμων στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, για τη σύγχρονη πολιτική, θεωρητική, ιστορική και πολιτιστική αναζήτηση και δράση των καταπιεσμένων τάξεων και της Αριστεράς. Προσδοκία μας, οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής να βρουν νέες και νέους συνοδοιπόρους αποτελώντας βήμα για τη νέα γενιά, και να συμβάλουν στην προσέγγιση των μεγάλων ερωτημάτων των καιρών μας.