Προβολή ταινίας της “Mephisto”στα πλαίσια του ΑΝΤΑΛΑΚΤΙΚΟΥ ΠΑΖΑΡΙΟΥ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΟΥ – ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ στην Εργατική Λέσχη Περιστερίου
Mephisto (Μεφίστο)
Σκηνοθέτης: Istvan Szabo
Σενάριο: Peter Dobai, Istvan Szabo (Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Klaus Mann)
Φωτογραφία: Lajos Koltai
Μουσική: Zdenko Tamassy
Ηθοποιοί: Klaus Maria Brandauer, Krystyna Janda, Ildiko Bansagi, Karin Boyd
Βραβεία: Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, Βραβείο σεναρίου και βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ Καννών, Βραβείο καλύτερου ξένου ηθοποιού και βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας David di Donatello από την Ιταλική ακαδημία κινηματογράφου κ.α.
Τοποθεσία: Ουγγαρία 1981
Διάρκεια: 144’
Βρισκόμαστε στη Γερμανία του μεσοπολέμου. Ο Henrik Hoefgen (Klaus Maria Brandauer) είναι ένας πολύ ταλαντούχος ηθοποιός που ανήκει σε ένα μικρό και άσημο θίασο της πόλης του Αμβούργου. Παθιασμένος με το επαναστατικό θέατρο και τον μπολσεβικισμό, στα όρια του απόλυτου δογματισμού, ο Henrik φιλοδοξεί να μεταβιβάσει τις πολιτικές του θέσεις στο κοινό μέσα από ριζοσπαστικές θεατρικές φόρμες, αλλά και να ξεφύγει από τη μιζέρια της επαρχίας. Η καταξίωση του σε τοπικό επίπεδο, αλλά και ο «βολικός» γάμος του με μια σύζυγο αστικής καταγωγής και φιλελεύθερης ιδεολογίας, θα τον βοηθήσουν να ικανοποιήσει τον μεγαλοϊδεατισμό του και να προσληφθεί στο θέατρο του Βερολίνου, όπου θα έχει την ευκαιρία να υποδυθεί πλήθος ρόλων, με κορυφαία στιγμή του την ερμηνεία του στο ρόλο του Μεφιστοφελή από τον Φάουστ του Γκαίτε. Όταν το ναζιστικό κόμμα θα έχει πλέον καταλάβει την εξουσία, ο Henrik θα κάνει σταδιακά μια σειρά από ιδεολογικές εκπτώσεις, για να εξασφαλίσει την καλλιτεχνική του ανέλιξη μέχρι τη θέση του διευθυντή του θεάτρου, μετατρέποντας όμως έτσι τον εαυτό του σε φερέφωνο της ρατσιστικής χιτλερικής προπαγάνδας. Διασκευάζοντας το μυθιστόρημα του Klaus Mann, ο Istvan Szabo γύρισε μια ταινία σταθμό στη φιλμογραφία του, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στον Klaus Maria Brandauer να δώσει την ερμηνεία της ζωής του στον κεντρικό ρόλο.
Το βασικό σεναριακό εύρημα της ταινίας, βρίσκεται στο ότι τα όρια της θεατρικής σκηνής γίνονται δυσδιάκριτα και επεκτείνονται στην πραγματική ζωή του ήρωα μας. Τα σύνορα μεταξύ ζωής και τέχνης καταρρέουν αφού όπως στο θέατρο, έτσι και στον αληθινό κόσμο, ο Henrik απεκδύεται της πολιτικής και ηθικής του ταυτότητας, προκειμένου να γίνει αποδεκτός στην ελίτ του ναζιστικού εκτρώματος. Χαρακτηριστικό είναι το ότι ο γερμανός πρωθυπουργός τον αποκαλεί Μεφιστοφελή ή και Άμλετ, ακόμα και στις μεταξύ τους συζητήσεις, ενώ ενδεικτική της παράστασης που δίνει καθημερινά είναι και η πρόβα που κάνει χρησιμοποιώντας μια κρεμάστρα, έτσι ώστε η χειραψία του να είναι πιο δυνατή. Όπως ο Φάουστ πουλάει την ψυχή του στο Μεφιστοφελή (διάβολο) προκειμένου να τον ξανακάνει νέο, έτσι και ο ήρωας μας σε μια σύγχρονη εκδοχή του ίδιου μύθου, πουλάει την ψυχή του στο καθεστώς εναλλάσσοντας συνεχώς ρόλους (Μεφιστοφελής-Φάουστ) μεταξύ σκηνής και ζωής. Ο δημιουργός χτίζει με μαεστρία το δίλλημα που αντιμετωπίζει κάθε καλλιτέχνης, ανάμεσα στο συμβιβασμό με την κάθε μορφής εξουσία και σε μια ανεξάρτητη και αυτόνομη πορεία.