Του Κώστα Μάρκου
Ο καταλανικός λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με όλη τη βία της ισπανικής μοναρχοαστικής αντίδρασης, αλλά και των συμμάχων της στην ίδια του τη χώρα, προκειμένου να κατασταλεί δια πυρός και σιδήρου το δημοκρατικό δικαίωμα του δημοψηφίσματος για την εθνική του αυτοδιάθεση. Η μειοψηφική δεξιά κυβέρνηση Ραχόι εξαπέλυσε τις εισαγγελικές και αστυνομικές ορδές, συνέλαβε 14 μέλη και στελέχη της καταλανικής κυβέρνησης, κατέσχεσε κάλπες (!), ψηφοδέλτια και υλικό για το δημοψήφισμα, κατέλαβε υπουργεία και κτίρια κομμάτων, σύμφωνα με πρώτες πληροφορίες και του σχηματισμού της καταλανικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, του CUP.
Δεκάδες χιλιάδες Καταλανοί βγήκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης και των άλλων πόλεων φωνάζοντας «κάτω η κατοχή» και οργισμένοι πολίτες συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις, παρακούοντας το κάλεσμα του επικεφαλής της καταλανικής κυβέρνησης, Πουτζντεμόντ, για «ειρηνικές διαδηλώσεις».
Από εδώ και πέρα, τίποτε δεν θα είναι ίδιο, όχι μόνο στην Καταλονία ή την Ισπανία, αλλά και σε όλη την Ευρώπη.
Η κυβέρνηση Ραχόι και η ισπανική αντίδραση πήραν την ιστορική πρωτοβουλία να κηρύξουν τον «πόλεμο» ενάντια στους Καταλανούς, αντί για το «διάλογο», αντί για «παραχωρήσεις», αντί για «ενσωμάτωση». Εκφράζουν έτσι τη δυναμική της κρίσης και του ολοκληρωτικού καπιταλισμού προς τη γενικευμένη αντίδραση, το φασισμό και τον πόλεμο, όχι μόνο ενάντια σε εργατικά και ταξικά αιτήματα, αλλά και σε ευρύτερα δημοκρατικά και εθνικά αιτήματα. Δεν έμαθαν τίποτε από την Ιστορία, που διδάσκει ότι δεν υπάρχει «εποχή αντίδρασης και πολέμων» χωρίς την τάση για μια «εποχή επαναστάσεων».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι την πρωτοβουλία των κινήσεων για το δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας την έχουν οι κυρίαρχες μερίδες της αστικής τάξης της Καταλονίας.
Όμως, υπάρχουν πολύ βαθύτερα αίτια που κινούν τα νήματα της ιστορίας, από μια επιφανειακή ανάλυση των «πλουσιότερων περιοχών που επιδιώκουν να αποσχιστούν από τις φτωχότερες». Στο κάτω κάτω, η ευρύτερη περιοχή της Μαδρίτης είναι η πλουσιότερη, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα της Καταλονίας βρίσκεται στην τρίτη θέση σε επίπεδο περιφερειών.
Μέσα από το καταλανικό αίτημα για εθνική ανεξαρτησία συμπλέκονται και εκφράζονται τα βαθύτερα, άλυτα και οξυνόμενα ζητήματα όλων των κοινωνικών, πολιτικών, ιστορικών και πολιτισμικών αντιπαραθέσεων, στην Iβηρική, στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Εκφράζεται, πάνω από όλα, το βαθύ κοινωνικό ζήτημα της καταβύθισης όλων των λαών της Ισπανίας και ειδικά της προωθημένης και μαζικής καταλανικής εργατικής τάξης, στην ανείπωτη φτώχια, μετά τα αλλεπάλληλα μέτρα λιτότητας, ελαστικής εκμετάλλευσης, ιδιωτικοποιήσεων, μαζικών κατασχέσεων και εξώσεων.
Η αντίσταση των μαχητικών Καταλανών εργαζόμενων σε όλα αυτά παίρνει μια πρωτότυπη, αντιφατική και ανολοκλήρωτη μορφή, την πάλη ενάντια στο μαδριλένικο και ισπανικό κέντρο διακυβέρνησης.
Στο καταλανικό αίτημα για ανεξαρτησία διασταυρώνονται, ενώνονται και χωρίζονται τα πραγματικά αλλά και διαστρεβλωμένα συμφέροντα των αντίπαλων τάξεων ακόμη και μεταξύ των ίδιων των τάξεων: Ισπανοί αστοί εναντίον Καταλανών αστών, Καταλανοί εργάτες εναντίον Ισπανών αστών, αλλά και κίνδυνος για πάλη Καταλανών εργατών εναντίον Ισπανών εργατών και αντιστρόφως.
Εμφανίζονται όλες οι εγγενείς αντιθέσεις μιας ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ολοκλήρωσης που διχάζεται ανάμεσα στην όλο και πιο σκληρή ολοκλήρωση και την πολλαπλή διάσπαση, ανάμεσα στην «παγκοσμιοποίηση» ή στο «πρώτα το έθνος» του Τραμπ και της Λεπέν.
Στο καταλανικό δημοψήφισμα επανεμφανίζονται και τα φάντασματα της Ιστορίας: ο Φράνκο, ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι, η Πασιονάρια, ο Αντρές Νιν και ο Ντουρούτι, η πάλη της δημοκρατίας ενάντια στο φασισμό.
Στο εξαιρετικό μυθιστόρημα του Kαταλανού Ζάουμε Καμπρέ, Confiteor (εκδ. Πόλις), ένας ισπανός συνταγματάρχης του Φράνκο λέει ότι το
«σύμβολο της Ισπανίας […] πλήγωσαν ο κομμουνισμός, ο καταλανισμός, ο ιουδαϊσμός και η μασονία».
Ο σύγχρονος «καταλανισμός» δεν θα μπορέσει να πληγώσει το μοναρχικό, βαθιά συντηρητικό και καπιταλιστικό «σύμβολο της Ισπανίας», χωριζόμενος από τους εργαζόμενους και τους λαούς της Ισπανίας και συμμαχώντας με την «ανεξαρτησιακή» καταλανική αστική τάξη ή με τον Τραμπ που δεν θα είχε μεγάλο πρόβλημα με την αποδυνάμωση της ισπανικής επιρροής στην λατινοαμερικανική «πίσω αυλή» των ΗΠΑ.
Ο σύγχρονος «καταλανισμός» θα αποφύγει έναν εκφυλιστικό εθνικιστικό εμφύλιο και μια νέα ντροπιαστική, τρίτη ήττα, μετά από αυτές του 1714 και του 1939, στο βαθμό που το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία δεθεί, όχι με την ΕΕ ή με την ουτοπία μιας «εθνικής αυτάρκειας», αλλά με το σύγχρονο «κομμουνισμό», με το αίτημα για μια εθελοντική, ειρηνική, ισότιμη συνεργασία με τους άλλους λαούς της Ευρώπης και του κόσμου, με την προοπτική μιας διεθνικής κοινότητας σε μια ελεύθερη κοινωνία.
Υπό αυτό το πρίσμα, η αντικαπιταλιστική και μαχόμενη Αριστερά της Ελλάδας, το εργατικό και λαϊκό κίνημα, χρειάζεται να σταθούν αλληλέγγυοι στην καταλανική εργατική τάξη και το λαό. Χρειάζεται να καταδικάσουν με όσα μέσα διαθέτουν τη βία της δεξιάς ισπανικής κυβέρνησης και των συμμάχων της στη Βαρκελώνη ενάντια στο δημοκρατικό δικαίωμα των Καταλανών να αποφανθούν ειρηνικά για το μέλλον τους.
Να στηρίξουν τις πιο μαχητικές μορφές λαϊκής αυτοάμυνας ενάντια σε αυτή τη βία. Να σταθούν στο πλευρό εκείνης της καταλανικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και των προωθημένων εργαζόμενων που απαιτούν «ανεξαρτησία σε όλα»: ανεξαρτησία από την αντιδραστική Ισπανία, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Τραμπ και το ΝΑΤΟ, αλλά και από το καταλανικό κεφάλαιο.
κ. Μάρκου,
λέτε ότι
Αυτή είναι μια θέση που έχεται, μια συγκεκριμένη ερμηνεία για το πως έχουν τα πράγματα. Έχετε όμως κάποιο επιχείρημα για όλα αυτα? Μια ένδειξη για το ότι παρότι οι καταλανοι λένε το ΧΥΖ, στην πραγματικότητα ενοούν κάτι άλλο. Γιατί αυτό που βλέπω εγώ είναι τους καταλανούς να αρνούνται να πληρώσουν φόρους και να γκρινιάζουν γιατί οι άλλοι είναι ‘φτωχοί και καθυστερημένοι’. Τους βλέπω επίσης να αρθρώνουν διάφορα εθνικιστικά συνθήματα τα οποία, όταν δεν υπάρχει καταπίεση της εθνικής ταυτότητας, δεν μπορούν να δικαιολογηθούν σε καμία περίπτωση (τουλάχιστον από ένα αριστερό).
Δεν αρκεί να ερμηνεύουμε τον άλλο με τρόπο που προβάλει σε αυτόν αυτα που θα θέλαμε να ακούσουμε. Πρέπει επίσης να εξηγούμε γιατί αυτή ερμηνεία έχει κάποια βάση.
Δηλαδή τι στάση πρέπει να κρατήσουν οι Καταλανοί εργάτες στο δημοψήφισμα, κατά τον αρθρογράφο; να ψηφίσουν ΥΠΕΡ της ανεξαρτησίας; ΚΑΤΑ αυτής ή να απόσχουν/να ψηφίσουν άκυρο κλπ.; Καλές οι γενικολογίες, αλλά το δημοψήφισμα διεξάγεται ΣΗΜΕΡΑ που, όπως και ο αρθρογράφος παραδέχεται “την πρωτοβουλία των κινήσεων την έχουν οι κυρίαρχες μερίδες της αστικής τάξης της Καταλωνίας”. Επίσης, είναι δεδομένο ότι, στην υποθετική περίπτωση που κερδιζόταν η ανεξαρτησία, το νέο κράτος θα ζητούσε την ένταξή του στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και οι πολιτικοί συσχετισμοί μεταξύ των καταλανικών κομμάτων δείχνουν ότι η τάση αυτή δεν αμφισβητείται από την πλειοψηφία του Καταλανικού λαού. Πέραν λοιπόν της αυτονόητης καταδίκης της καταστολής και των βάρβαρων, καταπιεστικών μέτρων της κυβέρνησης Ραχόι, πέραν της αλληλεγγύης στο δικαίωμα ενός λαού να αποφασίζει ο ίδιος για το μέλλον του, ακόμα και για την αυτοτελή κρατική του συγκρότηση, υπάρχει το ερώτημα: γι αυτή καθαυτή την “ταμπακέρα”, το θέμα της ανεξαρτησίας, τι θέση παίρνει ο αρθρογράφος; Είναι η απόσχιση η προοδευτική λύση του εθνικού ζητήματος στην Ισπανία σήμερα; Δε μιλάω για το αν θα πρέπει να αναγνωριστεί το όποιο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αλλά για τη στάση της επαναστατικής πρωτοπορίας σε αυτό. Ομολογώ, από το κείμενο, ότι δεν πήρα μια σαφή απάντηση στο ερώτημα.
εμένα μου φαίνεται αρκετά καθαρό το ΝΑΙ στο άρθρο του σ ΚΜ
επίσης, γενικά, πρέπει να είμαστε ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ προσεκτικοί στο πως θα αποκαλέσουμε ένα αίτημα του τύπου “όχι φόροι για τους νότιους” ή κάτι τέτοιο που γενικά είναι ένα μοτίβο που παίζει στην Καταλονία αρκετά. Αυτά τα αιτήματα κερδίζουν λαική υποστήριξη σαν δεξιό ΟΧΙ στον πανισπανισμό (ή τον ευρωπαισμό πχ Γερμανία) αλλά είναι ένα δεξιό αστικό ΟΧΙ σε μια υποτιθέμενη πραγματικότητα (μια πλούσια περιοχή απομυζάται από τις φτωχές ενώ στην πραγματικότητα η πλούσια περιοχή χρηματοδοτεί τις εξαγωγές της ή το πλιάτσικο σε βάρος των φτωχών). Τα λαϊκά στρώματα της πλούσιας περιοχής που υποτίθεται σαν σύνολο, υποτίθεται απομυζάτε από τις φτωχές δεν είναι στρεβλό να λένε ΟΧΙ σε αυτήν την πραγματικότητα, και ας το λένε στρεβλά. Βασικά αντιδρούν στην λιτότητα, την έλλειψη δημοκρατίας, την αφαίρεση δικαιωμάτων και στοιχίζονται πίσω από γραμμές εξηγήσεις των δινών που τους προτείνονται, εν προκειμένω βασικά στο σχήμα αυτό πως “μας απομυζούν”. Εδώ είναι η προσπάθεια του CUP να βάλει άλλη γραμμή αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι η λαική και νεολαιίστικη κινητικότητα εν μέσω κρίσης που έφερε καταλυτικά τόσο μπροστά το θέμα της ανεξαρτησίας τα τελευταία χρόνια. Γιατί εκτός από την ηγεμονία σε ένα μπλόκ υπάρχει κατά κάποιον τρόπο και ο καταλύτης και αυτός δεν ήταν μια αστική γραμμή αλλά η λαική κινητικότητα εν μέσω κρίσης που ανάγκασε το αστικό ανεξαρτησιακό ρεύμα να σκληρύνει .
Κώστας
Μη δείτε κάπου δεξιό-αντιδραστικό “κίνημα” να μην το υποστηρίξετε….
Συμπληρωματικά και επεξηγηματικά στο (24/09/2017 23:34)
Η ουσία της αντιπαράθεσης στα συμφέροντα διαφορετικών τμημάτων της αστικής τάξης
Η αντιπαράθεση στην Καταλονία, με την ανακίνηση της απόσχισής της από την Ισπανία, στηρίζεται από ένα σημαντικό τμήμα της αστικής τάξης της περιοχής, που αξιοποιεί ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στο πολυεθνοτικό ισπανικό κράτος (γλώσσα, ήθη και έθιμα) και καταφέρνει να συσπειρώνει μικροαστικά στρώματα αλλά και εργάτες (κάτι που βλέπουμε και στη Χώρα των Βάσκων, ενώ παρατηρήθηκε και στη Σκοτία στη Μεγάλη Βρετανία). Η αντιπαράθεση όμως αυτή δεν έχει καμία σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα, αλλά μόνο με συμφέροντα καπιταλιστών και επιχειρηματικών ομίλων που προβάλλουν την άποψη των καλύτερων προοπτικών εκτός Ισπανίας. Για τους εργαζόμενους, όσο υπάρχει η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, όσο το κεφάλαιο κάνει κουμάντο, δεν μπορεί να υπάρξει καμία «αυτοδιάθεση», όπως τους τάζουν. Αυτό το δικαίωμα μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, στη νέα σοσιαλιστική κοινωνία.