Του Παναγιώτη Παπαδόπουλου, μέλους της ΕΑΑΚ
Τους τελευταίους μήνες, οι εξαγγελίες της ΝΔ για την Παιδεία, τόσο προεκλογικά όσο και ως κυβέρνηση, έχουν επαναφέρει το ζήτημα του ακαδημαϊκού ασύλου στο δημόσιο διάλογο, με την κατάθεση του νομοσχεδίου κατάργησής του να σηματοδοτεί την κορύφωση αυτού.
Στη δημόσια αυτή «δίκη του ασύλου», η σημερινή κυβέρνηση έχει αναλάβει τον ρόλο της «πολιτικής αγωγής», εξαπολύοντας κατηγορίες κατά του θεσμού. Κύριες θέσεις της αποτελούν το «άσυλο ανομίας», η διακίνηση ναρκωτικών, οι βιασμοί και το παρεμπόριο εντός πανεπιστημιακών χώρων καθώς και η φίμωση της «ελεύθερης διακίνησης ιδεών». Όμως πόσα από αυτά που προσάπτουν στο άσυλο ο Μητσοτάκης και οι λοιποί πολέμιοί του αντιστοιχούν στην πραγματικότητα;
Καταρχάς, οφείλουμε να θυμηθούμε πώς θεσπίστηκε τα άσυλο. Η έννοια του ασύλου σε πανεπιστημιακούς χώρους υπάρχει από το 1869, όταν στην Γερουσία της Βουλής έγινε καταγγελία από τον γερουσιαστή Γεώργιο Χρηστίδη για την έφοδο του στρατού «κατά του ασύλου τούτου των επιστηµών. […] Αυτά τα σκηνώµατα της παιδείας ως και εκείνα της θρησκείας εθεωρήθησαν πανταχού ιερά άσυλα, και ποτέ η ένοπλος δύναµις δεν συγχωρείται να εισβάλη εις αυτά διά να πολεµήση µάλιστα παιδάρια», μετά την διαφυγή καταδιωκόμενων μαθητών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το διήμερο λοκ-άουτ της συγκλήτου και την τοποθέτηση στρατιωτικής φρουράς στο ίδρυμα.
Μέχρι και το 1967 υπήρξε τυπική αναγνώριση του ασύλου, τουλάχιστον στους κτιριακούς χώρους των πανεπιστημίων. Η επάνοδος της χούντας έφερε και την κατάργησή του με πολλαπλές εισβολές, ιδιαίτερα κατά την κορύφωση της αντιδικτατορικής αντίστασης το 1973.
Μεταπολιτευτικά, άτυπη αλλά δεδηλωμένη αναγνώρισή του υπήρχε μέχρι και το 1982 όποτε και υπήρξε η νομική του κατοχύρωση[1]. Το άσυλο, λοιπόν, αποτελεί κεκτημένο αγώνων που δεν μπορούν και δεν πρέπει να διαγραφούν από την συλλογική μνήμη∙ όποιος το αρνείται αυτό δεν μπορεί να λέει ότι έχει σχέση με την δημοκρατία (ούτε καν την αστική).
Στις πιο «πρακτικές» κατηγορίες δια στόματος, μάλιστα, της υπουργού Παιδείας:
«Η αστυνομία βλέπει εγκλήματα και δεν μπορεί να παρέμβει»[2].
Το άσυλο δεν απαγορεύει στην αστυνομία να μπει σε πανεπιστημιακούς χώρους ούτε και χρειάζεται κάποιος να «χαρακτηρίσει την πράξη». Οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν το δικαίωμα να εισέρχονται αυτεπάγγελτα σε περίπτωση κακουργήματος ή εγκλήματος κατά της ζωής[3], τα οποία οι αστυνομικοί εκπαιδεύονται και καλούνται να χαρακτηρίσουν σε πολλές ακόμα περιπτώσεις (όπως πχ στην χρήση όπλου[4]).
Αυτό σημαίνει ότι βιασμοί, διακίνηση ναρκωτικών, μαχαιρώματα κτλ που χρησιμοποιούνται συχνότερα ως «τεκμήρια» για την ανάγκη κατάργησης του ασύλου, είναι όλα κίβδηλες κορώνες μιας και μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον τωρινό νόμο, παρά τα hoaxes της Κεραμέως. Στην πραγματικότητα αυτό που εξασφαλίζει το άσυλο είναι η μη ύπαρξη περιπολιών στους χώρους του πανεπιστημίου, δηλαδή να μην έχουμε έναν ένοπλο ακροδεξιό (με βάση το τι ψηφίζουν [5]) τύπο μέσα στις σχολές μας. Η παρουσία του, θα πουν όμως, θα μπορούσε να αποτρέψει τα κακουργήματα αυτά. Η απάντηση είναι όχι.
Αν δούμε την Αθήνα διαπιστώνουμε ότι οι μεγαλύτερες πιάτσες ναρκωτικών είναι εκτός ασύλου. Στην Βικτώρια, στην Πατησίων, στην Ομόνοια, στο Μεταξουργείο, στα σαλόνια του Κολωνακίου, ακόμα και στα Εξάρχεια.
Δεν υπάρχει εκεί αστυνομική παρουσία; Φυσικά και υπάρχει, είναι από τις πιο καλά φρουρούμενες περιοχές στην Αθήνα. Εδώ όμως αξίζει να δούμε πώς η αστυνόμευση επιδρά στην κυκλοφορία των ναρκωτικών. Ας μην γελιόμαστε, η αστυνομία συμμετέχει ενεργά. Τα ναρκωτικά δεν φυτρώνουν στα δέντρα, κάπως πρέπει να γίνει εισαγωγή τους. Αυτό χρειάζεται ένα κεφάλαιο και μάλιστα τεράστιο, χρειάζεται άκρες (γιατί κανένας “επενδυτής” δεν θα ρισκάρει να σπρώξει λχ δύο τόνους ηρωίνης υπό το ρίσκο της κατάσχεσης). Αυτές οι άκρες λοιπόν είναι και αυτές που καναλιζάρουν την κυκλοφορία.
Όσον αφορά τους βιασμούς τώρα, παίρνοντας στοιχεία από το SexHarassMap βλέπουμε ότι τα κρούσματα υπάρχουν μεν, είναι απείρως μικρότερα σε συχνότητα και πυκνότητα δε[6]. Επίσης, την τελευταία φορά που ακούσαμε ότι γινόταν βιασμός και επενέβη η αστυνομία ήταν ποτέ. Αυτό που ακούμε συνήθως είναι για γυναίκες που βιάζονται και στο τμήμα τούς γίνεται η σύσταση “να μην μπλέκουν”, “δεν πρόκειται να βρεθεί”, “ξεπέρασέ το” κοκ. Για να μην αναφερθούμε και σε περιστατικά χλευασμού των θυμάτων με χαρακτηρισμούς όπως “τα ‘θελες και τα ‘παθες”[7].
Πέραν των παραπάνω, τα ΜΜΕ και οι υπερασπιστές της κατάργησης επικαλούνται και το «τρομερό» έγκλημα του «λαθρεμπορίου» τσαντών, παπουτσιών και αφορολόγητων τσιγάρων. Ας προσπεράσουμε την –μη- σοβαρότητα της κατηγορίας καθώς οι μικροπωλητές δεν απειλούν, ούτε ενοχλούν κανέναν. Ενδεχομένως μπαίνουν στο στόχαστρο της αστυνομίας επειδή δεν είναι ημεδαποί, ωστόσο, αν είναι τόσο επικίνδυνοι στο ΟΠΑ, γιατί δεν είναι το ίδιο επικίνδυνοι και κακοί στο Μοναστηράκι και στο Θησείο;
Προκύπτει, λοιπόν, ότι το μόνο που θέλουν (και μπορούν) να καταστείλουν με το φλέγον νομοσχέδιο είναι η δράση των πολιτικών ρευμάτων και των φοιτητικών συλλόγων, αλλά και των σωματείων εργαζομένων (πχ καθαρίστριες ΕΜΠ το 2017).
Και όλο αυτό έρχεται σε μία πολύ “περίεργη” περίοδο όπου:
α) συζητείται να θεσπιστεί το ν+2 ως ανώτατο όριο φοίτησης, κάτι το οποίο θα ωφελήσει φροντιστήρια και κερδοσκόπους καθηγητές (που θα χρησιμοποιούν φοιτητές για αγγαρείες με αντάλλαγμα να τους περάσουν το μάθημα), καθηγητές-φακελάκηδες[8] ακόμα και να εντείνει τα φαινόμενα παρενοχλήσεων εντός των πανεπιστημίων[9].
β) συζητιέται η ημι-ιδιωτικοποίηση των τώρα δημοσίων πανεπιστημίων[10] και η ίδρυση ιδιωτικών, όπου το ν+2 προφανώς δεν θα ισχύει, τυπικά ή άτυπα.
Αποτέλεσμα του α) θα είναι να βγαίνουν στην αγορά εργασίας λιγότεροι πτυχιούχοι δημοσίων που θα αντικαθίστανται από αυτούς των ιδιωτικών, τα οποία καθώς θα πληθαίνουν, θα μειώνουν των αριθμό των εισακτέων στις δημόσιες σχολές -λόγω του νόμου προσφοράς-ζήτησης- ή ακόμα και τον αριθμό των δημοσίων σχολών, με τελική συνέπεια την πλήρη υποβάθμιση του δημοσίου, δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης και την ολική μετατροπή της σε εμπόρευμα για λίγους και εκλεκτούς.
Βλέπουμε, δηλαδή, μια συνολική επίθεση στον χώρο της παιδείας, μια κατεύθυνση που οξύνει τις ήδη σημαίνουσες ταξικές ανισότητες[11] και που θυσιάζει το κοινωνικό κράτος στο βωμό του κέρδους. Αυτό που πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι ότι η ποιότητα εκπαίδευσης και ο βαθμός που αυτή προσφέρεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα είναι δείκτης της ποιότητας μιας κοινωνίας. Η κατάργηση του ασύλου δεν έχει ως στόχο την ασφάλεια. Κάθε άλλο. Πιθανώς έχει ως στόχο να υπάρξουν ανοιγμένα κεφάλια και δακρυγόνα σε κλειστούς χώρους, όπως είδαμε πέρσι στην Γαλλία[12][13][14].
Η κυβέρνηση λέει ότι η κατάργηση του ασύλου αντικρίζει μεγάλη κοινωνική στήριξη. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Οι κυβερνήσεις, δεξιές κι αριστερές, δεν νοιάζονται για την λαϊκή βούληση, ας το παραδεχτούμε. Θέλουν απλά να ενισχύσουν τους λίγους, αυτούς που έχουν την κουτάλα. Η κυβέρνηση της ΝΔ εξορθολογίζει την αστική πολιτική, κάνει την επίθεση πιο ρητή, καλπάζοντας όμως στον δρόμο που της έστρωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ –γι’ αυτό κι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν χωρά σε κανένα κίνημα
ΥΓ. Τουλάχιστον αστείο ο Κ. Μητσοτάκης να μιλά για καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών την στιγμή που έχει τις σχέσεις που έχει με τον Μαρινάκη.
ΥΓ2. Η ρητορική και η πολιτική της κυβέρνησης θυμίζει σε πολλά την καμπάνια War on Drugs που είχε λανσάρει ο Νίξον στην Αμερική (και αργότερα έπαιξε μ’ αυτή και ο Reagan). Μια καμπάνια που, φαινομενικά, είχε καλό σκοπό και κατέληξε στην μεγαλύτερη κρατική ρατσιστική μηχανή στον κόσμο μετά τον Β’ ΠΠ, η οποία κατέστειλε και τα αντιπολεμικά κινήματα της εποχής[15].
[1]: https://www.ethnos.gr/ellada/51613_panepistimiako-asylo-160-hronia-istorias-mythoi-kai-alitheies
[2]: https://youtu.be/GeaFb9Dj0mA?t=129
[3]: άρθρο 3 του Ν. 4485/2017 https://www.esos.gr/sites/default/files/articles-legacy/nomos_44852017.pdf
[4]: άρθρο 3 του Ν. 3169/2003
[5]: https://www.tovima.gr/2014/05/26/society/anw-toy-50-twn-astynomikwn-psifise-xrysi-aygi/
[6]:https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?hl=el&ll=40.634462010940425%2C22.972227126752273&z=14&mid=1gGlziRKGrJlxdZiXFHfnvNtKydU
[7]: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/185665_metaxy-emfylis-bias-kai-astynomikis-adiaforias
[8]: https://www.iefimerida.gr/ellada/kai-deyteros-kathigitis-fakelakis-sto-tei-serron
[12]: https://www.youtube.com/watch?v=soFAMldhLvs
[14]: https://www.rt.com/news/424060-france-protest-students-police/
