Τι προτείνει έρευνα της ΤτΕ
Του Γιώργου Γάτου
«Η δραστική αύξηση του (νομοθετημένου) κατώτατου μισθού θα έφερνε σε… χειρότερη θέση τους χαμηλόμισθους και θα προκαλούσε έντονες αναταράξεις στην αγορά εργασίας και στην απασχόληση… Στη σημερινή συγκυρία με την απαράδεκτα υψηλή ανεργία, προτεραιότητα της πολιτικής απασχόλησης δεν μπορεί παρά να είναι η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης στον σημερινό ελάχιστο μισθό, με την ενθάρρυνση των επενδύσεων και των προσλήψεων, και όχι η βελτίωση της θέσης των χαμηλόμισθων».
Στη διαπίστωση αυτή – κόλαφο για όσους υπόσχονταν προεκλογικά και μετεκλογικά την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, καταλήγει επιστημονική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, που συντάχθηκε από τον ειδικό σύμβουλο της τράπεζας Κ. Κανελλόπουλο με τη συμβολή, εκτός των άλλων, και της συζύγου του υπουργού Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτου, την κ. Heather Gibson.
Αν οι ελάχιστοι μισθοί είναι πάνω από αυτούς που μπορεί να πληρώσει η αγορά εργασίας οδηγούν σε απώλεια θέσεων εργασίας. Αυτό αναφέρει η μελέτη της ΤτΕ, η οποία έγινε με τη συμβολή της συζύγου του Ευκλ. Τσακαλώτου, της Χ. Γκίμπσον.
Η μελέτη, προχωρώντας ένα βήμα πιο… μπροστά, θεωρεί ως «εκσυγχρονιστική και εξευρωπαϊστική» τη μεταφορά της αρμοδιότητας καθορισμού των ελάχιστων αμοιβών από τη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές στην κυβέρνηση (κατόπιν σχετικής εισήγησης από ειδική επιτροπή και μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους) που έχει νομοθετηθεί και η εφαρμογή της, από το 2016 αποτελεί ένα από τα «ανοικτά» ζητήματα διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς.
ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ
«Η εκλεγμένη κυβέρνηση, κατά τον καθορισμό του ελάχιστου μισθού στο πλαίσιο των πολιτικών επιλογών της, λαμβάνει υπόψη της το επίπεδο και τις προοπτικές της ανεργίας, του πληθωρισμού, της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, την οικονομική συγκυρία και την κοινωνική συνοχή.
Αντίθετα, τα σωματεία των εργαζομένων και των εργοδοτών, όπως ρητά προβλέπουν τα καταστατικά τους, επιδιώκουν την προστασία και προώθηση των συμφερόντων των μελών τους, τα μεν με αυξήσεις των αμοιβών, τα δε με αποτροπή δυνητικού ανταγωνισμού από νέες επιχειρήσεις, αγνοώντας τους τρίτους (ανέργους, εκτοπισμένους από την αγορά εργασίας, συνταξιούχους, παραοικονομούντες στα όρια της νομιμότητας)», υπογραμμίζεται σχετικά. Ενώ επισημαίνεται ότι το ίδιο εφαρμόζουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες (το Βέλγιο παραμένει ακόμη η εξαίρεση και η Γερμανία, μετά από συμφωνία των δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων, εφαρμόζει από τον Ιανουάριο του 2015 ελάχιστο ωρομίσθιο 8,5 ευρώ και προβλέπεται τα χαμηλότερα υφιστάμενα κλαδικά ελάχιστα ωρομίσθια να προσεγγίσουν τα 8,5 ευρώ μέχρι τις αρχές του 2017).
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Σύμφωνα με τη μελέτη:
• Οι ελάχιστοι μισθοί επηρεάζουν στενά και σημαντικά τους μέσους μισθούς τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών.
Επίσης φαίνεται ότι οι ελάχιστοι μισθοί μειώνουν σημαντικά την απασχόληση για αμφότερα τα φύλα (ελαστικότητα απασχόλησης ως προς ελάχιστο σχετικό μισθό περίπου -0,17). Επιπλέον, αν οι ελάχιστοι μισθοί είναι πολύ πάνω από τους μισθούς που μπορεί να πληρώσει η αγορά εργασίας, οδηγούν σε απώλεια θέσεων εργασίας και τελικά σε μικρότερη απασχόληση.
• Η βίαιη μείωση (το 2012) του ελάχιστου μισθού φαίνεται ότι συνέβαλε στη μετέπειτα ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας.
Αμεση επαναφορά των ελάχιστων αμοιβών στα προ της μείωσης επίπεδα ισοδυναμεί με αύξηση ίση με 28,4% για τους άνω των 25 ετών (κατά 47% για τους μέχρι 25 ετών) και δεν θα γινόταν χωρίς έντονες αναταράξεις σε βασικά μεγέθη της αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία με την υψηλή ανεργία και τη δραματική απώλεια του (κατά κεφαλήν) ΑΕΠ της χώρας τα έτη της κρίσης σχεδόν κατά 25%.
Επιπλέον, διεθνείς οργανισμοί που έχουν εξετάσει τις εξελίξεις και τις προοπτικές στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα, δεν περιλαμβάνουν κάποια αύξηση των ελάχιστων μισθών ή έστω την ενοποίησή τους για όλες τις ηλικίες (χαμηλότερο ελάχιστο μισθό για ηλικιακά νεώτερους προβλέπουν το Βέλγιο, η Γαλλία, το Ην. Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Λετονία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Τσεχία).
• Εάν στόχος της πολιτικής στην αγορά εργασίας είναι η ενθάρρυνση της απασχόλησης, ο καθορισμός των ελάχιστων μισθών πρέπει να λαμβάνει υπόψη του, πέρα από την παραγωγικότητα της χαμηλο-αμειβόμενης εργασίας, το ισχύον πλέγμα φόρων και επιδομάτων. Ειδικά στην Ελλάδα, από τα 100 ευρώ που πληρώνει η επιχείρηση ο εργαζόμενος εισπράττει τα 64,1.
• Εάν οι ελάχιστες αμοιβές αυξάνονται διοικητικά δραστικά χωρίς οικονομική αιτιολόγηση, προκαλώντας, μέσω ενός ντόμινο εξελίξεων, αύξηση όλων των μισθών, αυτό θα επιιβαρύνει το κόστος παραγωγής, οδηγώντας σύντομα σε αύξηση των εγχώριων τιμών και έτσι σε απώλεια της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας (ακριβότερες εξαγωγές, φθηνότερες εισαγωγές) και υψηλότερη ανεργία.
Ισορροπία εντός ευρώ
«Η παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ, πέρα από τα θετικά που αποφέρει (νομισματική σταθερότητα, ελευθερία εισαγωγών, λήψη πόρων από τα ταμεία της Ε.Ε. και χρηματοδοτική βοήθεια την περίοδο της κρίσης), συνεπάγεται αναπόφευκτα και τον κανόνα το κόστος εργασίας της να είναι σε αρμονία με την παραγωγικότητα και τη διεθνή της ανταγωνιστικότητα», επισημαίνεται στη μελέτη της ΤτΕ. Οσο για το ύψος των ελάχιστων αμοιβών, σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζει Κοινή Έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, του ΟΟΣΑ, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2012, που συνοψίζει ότι «η διατήρηση της αγοραστικής δύναμης του ελάχιστου μισθού γύρω στο 30%-40% του διάμεσου μισθού στηρίζει την ενεργό ζήτηση και μειώνει τη φτώχεια και την εισοδηματική ανισότητα. Υποχρεωτικοί ελάχιστοι μισθοί συστηματικά καθορισμένοι σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από αυτό το εύρος συνεπάγονται τον κίνδυνο τα οφέλη να εξουδετερωθούν από τις απώλειες ευκαιριών απασχόλησης, ειδικότερα για τους νέους»…
Πηγή:imerisia.gr
Τα συμπεράσματα της έκθεσης δεν τεκμηριώνονται από τη διεθνή βιβλιογραφία στα οικονομικά της εργασίας. Η έκθεση βασίζεται στην νεοφιλελεύθερη παραδοχή ότι η αγορά εργασίας περιγράφεται από το μοντέλο του τέλειου ανταγωνισμού. Αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα καθώς η αγορές εργασίας έχουν τοπικότητα, κλαδικότητα και γενικά ‘μονοψωνιακά’ χαρακτηριστικά.
Πέρα από τα θεωρητικά επιχειρήματα όμως, υπάρχει εκτεταμένη βιβλιογραφία που μελετά παραδείγματα αύξησης του ελάχιστου μισθού στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη που δείχνει ότι ο ελάχιστος μισθός είναι τουλάχιστον άσχετος με την απασχόληση. Αντίθετα υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η απασχόληση αυξάνεται με τον ελάχιστο μισθό. Ενδεικτικά αναφέρω τη μελέτη των Card και Krueger (1993) για την αύξηση του ελάχιστου μισθού στην πολιτεία του New Jersey από $4.25 σε $5.05 το 1992.
http://davidcard.berkeley.edu/papers/njmin-aer.pdf